Ông Michael van de Watering – chuyên gia đầu ngành của Tập đoàn Royal HaskoningDHV khẳng định: Để phát triển bền vững, Cát Bà cần sự chung tay của Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng với 8 giải pháp trọng tâm.
Cát Bà – Tiềm năng và thách thức trong phát triển bền vững
Cát Bà được ví như “đảo Ngọc” của Vịnh Bắc Bộ, là một trong những khu dự trữ sinh quyển lớn nhất thế giới với tài nguyên thiên nhiên vô giá. Hòn đảo có tiềm năng trở thành điểm du lịch sinh thái hàng đầu khu vực, tuy nhiên, việc phát triển cần đi đôi với bảo vệ môi trường, cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn hệ sinh thái.
Với hơn 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công trình thích ứng biến đổi khí hậu, lấn biển và phát triển bền vững, chuyên gia quốc tế Michael van de Watering nhận định rằng Cát Bà cần một quy hoạch bài bản, có tầm nhìn dài hạn để giải quyết những thách thức này.
Xem thêm: “Cát Bà đã chọn đúng nhà đầu tư tâm huyết phát triển du lịch bền vững”
Quy hoạch không gian biển – Bài toán khó nhưng không phải không có lời giải
Theo ông Michael van de Watering, bài toán quy hoạch không gian biển không chỉ riêng Cát Bà gặp phải mà nhiều quốc gia trên thế giới cũng đang tìm cách giải quyết. Từ Maldives – thiên đường du lịch, đến các cường quốc như Hà Lan hay Trung Quốc đều đối mặt với thách thức tương tự.
Với diện tích hơn 30.000 ha, trong đó 50% là rừng, gần 30% là khu bảo tồn thiên nhiên, diện tích đất dành cho đô thị, thương mại – dịch vụ chỉ chiếm khoảng 14%, Cát Bà có quỹ đất hạn chế. Để phát triển thành điểm đến sinh thái đẳng cấp theo mô hình “tiểu Maldives của châu Á”, Cát Bà cần một chiến lược phát triển bền vững, tận dụng tối đa tài nguyên sẵn có mà không làm tổn hại hệ sinh thái tự nhiên.
8 giải pháp quy hoạch không gian biển cho Cát Bà
1. Song hành cùng tự nhiên
Cát Bà cần tiếp cận phát triển theo hướng thân thiện với môi trường ngay từ khâu quy hoạch, thiết kế, lựa chọn vật liệu và phương pháp thi công, đảm bảo giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái.
2. Sử dụng vật liệu thay thế tự nhiên
Ưu tiên các vật liệu bền vững như phụ phẩm công nghiệp, vật liệu địa kỹ thuật thay thế cát tự nhiên để giảm khai thác tài nguyên hữu hạn và hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường.
3. Ứng dụng giải pháp xanh
Cát Bà có thể áp dụng các phương pháp xây dựng thân thiện như mô hình Polder – tái chế vật liệu từ công trình cũ, thử nghiệm “cát nhân tạo” làm từ phế thải phục vụ lấn biển. Đồng thời, phục hồi khu vực ven bờ cả về cảnh quan lẫn đa dạng sinh học.
4. Đánh giá động lực học và thủy động lực học
Các dự án xây dựng cần nghiên cứu tác động đến dòng chảy, vận chuyển bùn cát để tránh gián đoạn hệ sinh thái biển và bảo vệ cấu trúc tự nhiên của bờ biển.
5. Giám sát và đánh giá tác động môi trường
Việc theo dõi biến động đường bờ biển và tác động của quá trình lấn biển giúp kiểm soát sự thay đổi hệ sinh thái, kịp thời điều chỉnh các dự án để bảo vệ thiên nhiên.
6. Quản lý tài nguyên nước hiệu quả
Hạ tầng xử lý nước thải cần được đầu tư bài bản, tránh tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Hệ thống cấp nước sạch phải đảm bảo cung cấp đủ nước sinh hoạt cho cư dân và khách du lịch.
7. Quy hoạch không gian biển hợp lý
Việc quy hoạch phải đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ hệ sinh thái, xác định rõ các khu vực bảo tồn, các vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi tác động của con người.
8. Ứng dụng công nghệ hiện đại
Cát Bà cần đầu tư vào các công nghệ tiên tiến trong xây dựng, xử lý môi trường, phát triển hạ tầng phòng chống lũ và các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.
Chuyên gia Michael van de Watering khẳng định, nếu giải quyết tốt 8 vấn đề trên, không chỉ Cát Bà mà Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu phát triển bền vững. Với định hướng đúng đắn, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, Cát Bà có thể trở thành thiên đường du lịch sinh thái hàng đầu khu vực, mang lại lợi ích lâu dài về cả kinh tế lẫn môi trường.
Cát Bà – Bước tiến quan trọng giúp Việt Nam đạt mục tiêu “Net Zero”
Mục tiêu dài hạn của Cát Bà là trở thành đảo sinh thái không phát thải, đóng góp vào lộ trình “Net Zero” của Việt Nam. Chuyên gia Michael van de Watering khẳng định, với nền tảng tự nhiên và tiềm năng du lịch sẵn có, Cát Bà hoàn toàn có thể hiện thực hóa mục tiêu này nếu có sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng.
Theo chuyên gia từ Tập đoàn Royal HaskoningDHV, Cát Bà hội tụ đủ điều kiện để trở thành một mô hình đảo sinh thái kiểu mẫu. Tuy nhiên, để làm được điều này, đảo cần áp dụng các giải pháp dựa vào tự nhiên, kết hợp giữa quy hoạch thông minh, công nghệ hiện đại và sự tham gia của cộng đồng.
Bốn nhóm giải pháp quan trọng gồm:
1. Xây dựng chính sách và nâng cao nhận thức
- Ban hành các quy định nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường, kiểm soát phát thải.
- Tổ chức tuyên truyền, giáo dục để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho người dân và du khách.
- Thu thập sáng kiến từ cộng đồng để tìm kiếm các giải pháp sáng tạo.
2. Đầu tư hạ tầng xanh
- Phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện từ thủy triều để giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch.
- Xây dựng hệ thống giao thông xanh gồm cáp treo, xe điện, xe đạp cùng các trạm sạc điện trên đảo.
- Đầu tư các nhà máy xử lý rác thải, nước thải hiện đại để ngăn chặn ô nhiễm.
3. Phát triển du lịch xanh, sinh thái
- Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào du lịch sinh thái, tạo cơ hội việc làm bền vững cho người dân.
- Bảo tồn và nhân rộng các không gian xanh, bảo vệ hệ sinh thái rừng và biển.
- Phát triển các khu đô thị sinh thái với không gian xanh giúp nâng cao chất lượng không khí.
4. Ứng dụng công nghệ hiện đại
- Áp dụng công nghệ tiên tiến trong xử lý chất thải, giao thông xanh và nuôi trồng thủy hải sản.
- Doanh nghiệp tiên phong trong triển khai các giải pháp giảm thiểu carbon, hạn chế đồ nhựa một lần.
- Hình thành mô hình giao thông xanh cho du khách với xe bus điện, taxi điện và xe điện tự lái.
Vai trò của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng
Chính quyền đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách, quy hoạch hợp lý và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển du lịch bền vững.
Doanh nghiệp cần tiên phong đầu tư vào các dự án du lịch sinh thái, áp dụng công nghệ hiện đại để giảm khí thải carbon. Sun Group đang dẫn đầu xu hướng này với Khu du lịch, dịch vụ thương mại Vịnh Trung tâm Cát Bà – một mô hình du lịch không phát thải carbon và dành nhiều tiện ích cho cộng đồng.
Cộng đồng cần tích cực tham gia bảo vệ môi trường, hạn chế rác thải nhựa, sử dụng các phương tiện di chuyển thân thiện với môi trường và chung tay phát triển hạ tầng xanh.
Nhân rộng mô hình “Net Zero” tại Việt Nam
Tại các quốc gia khác như Indonesia, mô hình đảo sinh thái bền vững đã được triển khai thành công, tiêu biểu là dự án Pluit City tại Vịnh Jakarta. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và áp dụng mô hình này với các bước đi chiến lược:
- Quy hoạch vùng bờ và không gian biển bền vững: Phát triển hạ tầng nhưng phải đảm bảo bảo tồn hệ sinh thái, giảm tác động biến đổi khí hậu.
- Ứng dụng công nghệ xanh: Từ vật liệu xây dựng đến phương tiện giao thông, xử lý chất thải, tất cả phải hướng đến sự bền vững.
- Sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng: Đây là yếu tố quyết định thành công của các dự án xanh.
Nếu giải quyết tốt các yếu tố trên, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 như cam kết tại COP26, biến Cát Bà thành hình mẫu phát triển bền vững trong khu vực.
Xem thêm: Dự án Xanh Island
Tại Lễ khởi công dự án xây dựng sân bay Gia Bình (tỉnh Bắc Ninh) sáng 10/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chia sẻ định hướng chiến lược nhằm mở rộng không gian phát triển kinh tế của Việt Nam. Theo đó, Chính phủ đang đề xuất đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV nội dung về khai thác ba không gian quan trọng: không gian vũ trụ, không gian biển và không gian ngầm.
Ba không gian kinh tế chiến lược
Thủ tướng nhấn mạnh rằng đây không chỉ là các lĩnh vực mới mà còn là những hệ sinh thái có tiềm năng to lớn, giúp Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai.
- Khai thác không gian vũ trụ: Đây là xu hướng phát triển quan trọng trong kỷ nguyên công nghệ số, giúp nâng cao năng lực viễn thông, quan sát Trái Đất, dự báo thời tiết và phòng chống thiên tai. Nhiều quốc gia đã đầu tư mạnh vào lĩnh vực này để phục vụ nghiên cứu khoa học, quốc phòng và phát triển kinh tế.
- Khai thác không gian biển: Việt Nam có đường bờ biển dài hơn 3.260 km và vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, là nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế biển, du lịch, năng lượng tái tạo và bảo vệ an ninh hàng hải.
- Khai thác không gian ngầm: Các đô thị lớn của Việt Nam đang chịu áp lực ngày càng lớn về hạ tầng và quỹ đất. Việc khai thác không gian ngầm sẽ giúp giải quyết bài toán giao thông, phát triển đô thị bền vững và tối ưu hóa sử dụng đất.
Định hướng phát triển dài hạn
Thủ tướng khẳng định, để hiện thực hóa các mục tiêu này, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào khoa học công nghệ, huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân và hợp tác quốc tế. Đồng thời, cần có chiến lược bài bản trong quy hoạch, quản lý và khai thác bền vững các nguồn tài nguyên, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Việc đưa các định hướng này vào Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIV sẽ giúp Việt Nam có những bước tiến vững chắc, khai thác tối đa tiềm năng không gian mới, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Nguồn Báo Thanh Hóa
